KREDİ TAHSİS ETME YETKİSİNE SAHİP BANKA ÇALIŞANLARININ İÇ KONTROL SİSTEMİ BİLEŞENLERİNE YÖNELİK DEĞERLENDİRMELERİ
Author :
Abstract
Bankacılık sisteminde olası hile ve hataların önlenmesi veya meydana gelmesi durumunda ise etkisinin azaltılabilmesi adına iç kontrol sistemi önemli bir rol oynamaktadır. Bankaların kredi kullandırımı ile ilgili uymaları gereken kanunlar ve kendi iç mevzuatları mevcuttur. Bu kurallar bütünü temelde bankanın alacağı riskin makul ve sağlıklı olması adınadır. Bu kurallara ne denli uyulduğu ise hem bankaların onay sistemlerince hem de iç sistemler tarafından denetlenmektedir. Bu çalışmada, kredi tahsis etme yetkisine sahip olan banka çalışanlarının, görev yaptıkları bankalarda iç kontrol sistemi bileşenlerine yönelik algılamaları araştırılmıştır. Banka çalışanlarının algılamalarının çeşitli değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği de bu çalışmada araştırılan bir başka husustur. Çalışmada veriler anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Bu kapsamda oluşturulan elektronik anket formu kamu ve özel banka çalışanlarına gönderilmiştir. 314 adet geçerli veri üzerinden çalışmanın analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada geliştirilen 15 hipotez, verilerin normallik varsayımını sağlaması sebebi ile bağımsız örneklem t testi ve tek yönlü varyans analizi ile test edilmiştir. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde banka çalışanları, görev yaptıkları kurumun iç kontrol sistemi bileşenlerinin etkin bir şekilde uygulandığı görüşünde oldukları anlaşılmaktadır. Ayrıca çalışmada geliştirilen 6 hipotez tamamen desteklenirken, 5 hipotez kısmen desteklenmiştir.
Keywords
Abstract
The internal control system plays an important role in the prevention of possible fraud and errors or in reducing its impact in case it occurs in the banking system. In this study, the perceptions of bank employees who are authorized to allocate loans towards the internal control system components of the institution they work for were investigated. Another issue investigated in this study is whether the perceptions of bank employees differ according to various variables. In the study, data were collected using the questionnaire technique. The electronic questionnaire form created in this context was sent to public and private bank employees. Analysis of the study was carried out on 314 valid data. The 15 hypotheses developed in the study were tested with the independent sample t-test and one-way analysis of variance, since the data provided the assumption of normality. When the results of the analysis are evaluated, it is understood that the bank employees are of the opinion that the internal control system components of the institution they work for are effectively implemented. In addition, while 6 hypotheses developed in the study were fully supported, 5 hypotheses were partially supported.
Keywords
- 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu (2005, 19 Ekim). Resmî Gazete (Sayı: 25983 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5411.pdf
- Akduru, H., & Ayrıçay, Y. (2020). Bankalarda iç kontrol sistemleri: Uygulamada yaşanan problemler ve çözüm önerileri. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 6(18), 337-347
- Akmeşe, H., Aras, S., & Kolit, Ö. (2017). Evaluations of internal control applications in Turkish banking industry by bank managers and supervisors. Proceedings of the Middle East Conference on Global Business, Economics, Finance and Management Sciences (ME17Dubai May Conference) ISBN: 978-1-943579-09-9 Dubai, UAE. 27-28, May 2017. Paper ID: DM740
- Ayagre, P., Appiah-Gyamerah, I., & Nartey, J. (2014). The effectiveness of internal control systems of banks: The case of Ghanaian banks. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 4(2), 377-389.
- Bank for International Settlements (BIS). (1998). Framework for internal control system in banking organizations. Erişim adresi: https://www.bis.org/publ/bcbsc131. pdf
- Bankaların İç Denetim ve Risk Yönetim Sistemleri Hakkında Yönetmelik (2001, 8 Şubat). Resmî Gazete (Sayı: 24312).
- Bayyoud, M., & Sayyad, N. A. (2015). The impact of internal control and risk management on banks in Palestine. International Journal of Economics, Finance and Management Sciences, 3(3), 156161.
- BDDK (2016). Bankaların kredi yönetimine ilişkin rehber. Sayı: 6827.
- Ehiedu Victor, C., & Ogbeta, M. (2014). An investigation into the internal control system in the banking industry. European Journal of Business and Management, 6(9), 149-155.
- Gamage, C. T., Lock, K. L., & Fernando, A. A. J. (2014). A proposed research framework: Effectiveness of internal control system in state commercial banks in Sri Lanka. International Journal of Scientific Research and Innovative Technology, 1(5), 25-44.
- Gül, M., & Kaban, İ. (2015). Bankalarda iç kontrol-iç denetim ilişkisi ve bir uygulama. Muhasebe ve Denetime Bakış, 15(45), 89-111.
- Gürbüz, S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Hazar, A., & Babuşcu, Ş. (2017). Bankacılığa giriş: Temel bankacılık bilgileri. Ankara: Bankacılık Akademisi Yayınları.
- İbiş, C., & Çatıktaş, Ö. (2012). İşletmelerde iç kontrol sistemine genel bakış. Sayıştay Dergisi, 85, 95- 121.
- Kayış, A. (2010). Güvenilirlik analizi içinde SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ed: Şeref Kalaycıoğlu. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
- Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Nasir, M., Simsek, S., Cornelsen, E., Ragothaman, S., & Dag, A. (2021). Developing a decision support system to detect material weaknesses in internal control. Decision Support Systems, in press, 1
- Özten, S., & Karğın, S. (2012). Bankacılıkta iç kontrol faaliyetleri kapsamında krediler kontrolü ve muhasebeleştirme süreci. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 119-136.
- Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
- Tran, Q. T., Ly, H. A., & Nguyen, K. T. (2020). The effectiveness of the internal control system in Vietnamese credit institutions. Banks and Bank Systems, 15(4), 26-35.
