Author :
DOI : 10.29228/ijbemp.51696
Year-Number: 2021-Prof. Dr. Fikret OTLU Özel Sayısı
Yayımlanma Tarihi: 2021-09-18 00:36:05.0
Language : Türkçe
Konu : Muhasebe
Abstract
İşletmelerin faaliyetlerinde başarılı olması için; maliyetlerin düşük seviyede olması, çalışanların motivasyonu ve işe bağlılıklarının yüksek olması gerekmektedir. Çalışanların motivasyon eksikliğinden kaynaklanan işteki aksamalar ve olumsuzlukların ise işletmeye bir maliyeti vardır. Ancak oluşan bu maliyet tipi gözle görülebilecek ve hesaplara dökülebilecek yapıda olmadığından önemsenmemektedir. Bu çalışmada, Manavgat Side Bölgesi’nde bulunan bir otel zincirindeki 400 çalışan ana kütle olarak belirlenmiştir. Bu çalışanlardan 257 kişiye anket uygulanmıştır. Çalışanların; motivasyon durumları, işteki aksaklıklar ve bu aksaklıkların maliyete etkisi hakkındaki görüşleri ile gizli maliyet ilişkisini belirleyebilmek için istatiksel analiz tekniklerden; tanımlayıcı istatistikler, Tek Örneklem T Testi (One sample t test), Mann Whitney U Testi ve Kruskall Wallis Testi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre: işletmede çalışanların ve yöneticilerin motivasyonunun işteki verimlilik, performans gibi birçok faktörü etkileyerek iş kaybı, iş hataları, mesleki kaza, yaralanmalar ve aklen işte olmama gibi birçok durumu ortaya çıkardığı görülmüştür.
Keywords
Abstract
For businesses to be successful in their activities; The costs should be low, the motivation of the employees and their commitment to the work should be high. Disruptions and negativities in the work caused by the lack of motivation of the employees have a cost to the business. However, this type of cost is ignored since it is not in a structure that can be seen and accounted for. In this study, 400 employees in a hotel chain in Manavgat Side Region were determined as the main mass. A questionnaire was applied to 257 of these employees. Employees; Statistical analysis techniques are used to determine the relationship between motivational situations, work disruptions and their views on the impact of these disruptions on costs, and hidden costs; descriptive statistics, One sample t test, Mann Whitney U Test and Kruskall Wallis Test were applied. According to the results obtained from the research: It has been seen that the motivation of the employees and managers in the enterprise affects many factors such as productivity and performance at work, resulting in many situations such as job loss, work errors, occupational accident, injuries and mental absence from work.
Keywords
- Kaynak: Yang, 2008: 179. Sistemdeki işleyiş eksikliğinden kaynaklanan kayıplar, eksik olanların yerine çalışanlara ödenen
- Roman, 2009: 2). Tablo 1’de gösterilen gizli maliyet kalemlerinin yalın süreç iyileştirme girişimlerinin
- edilmektedir (Özcan, 2011: 120). Devamsızlığın yol açtığı gizli maliyetlerin ortadan kaldırılması için bir çözüm olarak şirketteki
- 2005: 1). İşçilere teşvik veya motivasyon eksikliği gibi faktörler kaza nedeni olan operatörlerin ihmal
- Kaynak: Gavious vd., (2009) yaptığı çalışma araştırmacı tarafından tablolaştırılmıştır. Tablodaki endüstriyel yaralanmaların maliyetlerine ilaveten insan maliyetleri de örneğin
- kalitesindeki olumsuz değişimin değeri de ilave edilebilmektedir (Lebeau ve Duguay, 2013: 19). Yaşam
- tarafından engellilere yüklenen yükü de kapsayacak şekilde bu âlemin ötesine geçerler (Weil, 2001:
- üretildiği için katlanmak zorunda kalınan maliyetlerin tümünü ifade etmektedir (Kartal vd., 2004: 382;
- Gürsoy, 1999: 341). Başarısızlık kalite maliyetleri, gözlenebilen ve gizli kalite maliyetleri olarak iki grupta incelenebilir
- (Chen ve Yang, 2002: 67-68): Gözlenebilen kalite maliyetleri: Gözlenebilir kalite maliyetleri bir kuruluşun muhasebe kayıtlarından elde edilebilir maliyetlerdir (Chen ve Yang, 2002: 67-68). Yani işletmelerin somut çıktı elde edebildikleri diğer bir deyişle ölçülebilen, kaydedilen maliyetler olarak da ifade edilebilir. Gizli Kalite maliyetleri: Gizli maliyet, şirket hesaplarına yeterince kaydedilmeyen arıza maliyetlerini veya bulunamayan başarısızlık maliyetlerini belirtmek için kullanılmaktadır. Gizli maliyetler, kusurların bir sonucu olarak ek üretim maliyetleri veya malzeme işleme süresi ve hurdaya alınmış ve yeniden işlenmiş parçalar için stok alanları ek maliyetler olarak ortaya çıkabilir. Bazı araştırmacılar, gizli kalite maliyetlerinin görünür maliyetlerin üç katından fazla olduğunu tahmin etmektedirler. Kalite başarısızlıkları önemli gizli maliyettir. (Murumkar vd., 2017: 8). Kalitesizlik maliyetleri, işletmede oluşabilecek hatalar ve yapılan çalışmaların başarısız olması
- örnek olarak verilebilir (Şale, 2004: 238). 3.2.4.Personel Devri Personel devri, çalışanların bir işletmede çalıştıktan sonra bu işletmedeki işlerinden
- ayrılmalarını ya da işletmedeki yönetim tarafından işten çıkarılmasını ifade etmektedir (Eren, 2010:
- yüzde % 70 ile % 200'ü arasında değiştiği belirtilmiştir (Kaye ve Jordon, 2001: 6). Bir çalışan bir
- York- Barr, 2007: 22; Kaye ve Jordon, 2001: 6). Buradan hareketle en iyi çalışanı bulup, işe alıp eğitmek
- (Kaye ve Jordon, 2001: 6). 3.2.5. İşteyken İşte Olmama Durumu (Presenteeism) Bir işletmede çalışanların işlerinin başında olmalarına rağmen, normalden daha düşük
- (Presenteeism) olarak adlandırılmaktadır (Koopman, vd., 2002: 14). Önceden çalışanların işe
- göre daha fazla verimsizliğe sebep olmaktadır (Çoban, 2015: 26). Hasta çalışırken kaç çalışanın işe
- kaybedildiğinin kayıtları tutulmadığı için bunlar gizli bir maliyettir (Quazi, 2013: 26). İşteyken işte olmama halini işletmeler, işletmenin çalışanlarını üretkenlik karşıtı davranış türünü
- işletmenin performansı arasındaki bağlantıları ortaya koymuştur (Savall vd., 2008: 7). Bu başlık altında
- kapasiteyle stratejik olarak yönetilmesi önemli gizli maliyet unsurlarını ortaya çıkartır (Sibson, 1994:57;
- Akt:. Yavan, 2013: 59). Gizli maliyetler ve performans arasındaki ilişki; artan maliyet düşük performansı işaret ederken,
- kontrol maliyetlerinin artmasına sebep olur (Taicu ve Roman, 2009: 1193). Gizli performans, düşük
- verimliliğe ve böylece gizli maliyetlere yol açmaktadır (Conbere ve Heorhiadi, 2011: 7). Maliyetler her işletmenin gündeminde ilk sırada yer almaktadır. Satışların azalması, hızla
- görünmeyen maliyetlerin etkisinden kurtulup rekabet avantajı sağlamışlardır (Bayıksel, 2009). 3.3.2. İşlevsizlik ve Gizli Maliyet İşlevsizlik bir öğrenmeme halidir. Örgüt içinde ise kişilerin oluşan aksaklıklara çözüm üretmek
- düzelmektedir (Yüksel, 2017: 670-682). İşletmelerde işlev bozukluklarının boyutlarını: uyum eğitimi, stratejik uygulama, çalışma
- ayrılmıştır. Bu işlev bozuklukları görünmeyen maliyetlerle sonuçlanmaktadır (Savall vd., 2008: 30). İşlevselliğin boyutları incelendiğinde işlevsizliğin aslında düşük performansa sebep olarak gizli
- ve meydana gelen sorunların çözülmemesi sonucunda (Conbere ve Heorhiadi, 2011: 9) gizli maliyetlere
- arasındaki etkileşim gizli maliyete neden olan faktörleri oluşturur (Vilar, vd.,2007). İçsel motivasyon üzerine yapılan araştırmalar, farklı model önermektedir. Önemli oranda bir
- anlamak için önemlidir (Lepper ve Greene,2015: 206). Çağdaş örgütsel yapılarda çalışanlara kendini ifade etme fırsatının verilmesiyle, örgütler
- 2017: 670-682). 4. İŞGÖRENLERİN MOTİVASYONU İLE GİZLİ MALİYET İLİŞKİSİNİN TESPİTİNE YÖNELİK ARAŞTIRMA Çalışmanın bu bölümünde, Manavgat Side bölgesinde bulunan bir otel zincirindeki çalışanların
- arasında bulunan bu değer (Kayış, 2014: 405); 0 ≤ a < 0,40 ise ölçek güvenilir değildir. 0,40 ≤ a < 0,60 ise ölçeğin güvenirliği düşüktür. 0,60 ≤ a < 0,80 ise ölçek oldukça güvenilirdir. 0,80 ≤ a < 1 ise ölçek yüksek derece güvenilirdir. Tablo 3. Cronbach's Alpha Değeri Cronbach's Alfa değeri Madde sayısı 0,928 55 Tablo 3’de görüldüğü gibi Cronbach's Alfa değeri 0,928 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuca göre
- 1001-2000 TL 192 74,7
- 2001-3000 TL 45 17,5
- olup olmadığını test etmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir (Baş, 2013: 202). Aşağıda çalışanlara sunulan yargılar açısından çalışanların yaşları, görev yerleri, aylık gelirleri
- 1001- 2000 TL 2001- 3000 TL 3001-4000 TL 4000 TL’den Fazla
- ALSTON, F., (2017), Lean Implementation: Applications and Hidden Costs, Taylor Francis Group.
- BAŞ, T., (2013), Anket, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- BAYIKSEL, Ş. Ö., (2009), Kötü Maliyet Avcıları, Erişim Tarihi: 10 Haziran 2018. https://www.capital.com.tr/yonetim/liderlik/kotu-maliyet-avcilari
- BUCHANAN, D. A., HUCZYNSKI A. A, (2017), Organizational Behaviour, Pearson, London.
- CHEN, Y.S., TANG, K., (1992), A Pictorial Approach to Poor-Quality, IEEE Transactions on Engineering Management, 39(2), 149–157.
- CHEN, C.C., YANG, C.C., (2002), Cost-Effectiveness Based Performance Evaluation for Suppliers and Operations, Quality Management Journal, 9(4), 59–73.
- CRIVEANU, M., ŢAICU, M. (2013). Visible Costs And Hidden Costs In The Baking Industry, Annals of the Constantin Brâncuşi-University of Târgu Jiu-Economy Series, 2, 24-30.
- CONBERE, J., HEORHIADI, A. (2011). Socio-Economic Approach To Management, Od Practitioner, 43(1), 6-10.
- ÇOBAN, Ö., (2015), Örgütlerde Presenteeism Sorunu, Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Detay Yayıncılık, Ankara.
- DURAK, İ., (1998), İşletmelerde Çalışan İnsanlardan Daha Fazla Yararlanma Aracı Olarak Motivasyon Süreci ve Bir Uygulama, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
- EPA, (1995), An Introduction to Environmental Accounting As A Business Management Tool: Environmental As A Business Management Tool: Key Concepts And Terms, Office of Pollution Prevention and Toxics, Washington.
- EREN, E., (2010), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayın, İstanbul.
- GHERE, G., YORK-BARR, J., (2007), Paraprofessional Turnover and Retention in Inclusive Programs, Remedial and Special Education, 28(1), 21–32. DOI:10.1177/07419325070280010301.
- GIAKATIS, G., ENKAWA, T., WASHITANI, K., (2001), Hidden Quality Costs and the Distinction Between Quality Cost and Quality Loss, Total Quality Management, 12(2), 179–190.
- GÜRSOY, C., T., (1999), Yönetim ve Maliyet Muhasebesi, Beta Yayın, İstanbul.
- HAGEMANN, G., (1997), Motivasyon El Kitabı, (Çev: Göktuğ Aksan), Rota Yayın, İstanbul.
- HAN, C., LEE, Y.H., (2002), Intelligent Integrated Plant Operation System for Six Sigma, Annual Reviews in Control, 27–43.
- HARRY, M.J., SCHROEDER, R., (2000), Six Sigma: The Breakthrough Management Strategy Revolutionizing the World’s Top Corporations, New York.
- İNCE, C., GENÇAY, İ. C., (2017), İşgören Motivasyonu Sağlamada Kullanılan Araçlar: Uludağ Kış Otellerinde Bir Araştırma, Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 112126.
- KANTAR, H., (2008), İşletmede Motivasyon, Kumsaati Yayın Dağıtım, İstanbul.
- KARAEMİNOĞULLARI, A. (2016). Üretkenlik Karşıtı İş Davranmışları Örgütlerde Davranışın Aydınlık ve Karanlık Yüzü, Nobel Yayınları, Ankara.
- KARTAL, A., SEVİM, A., GÜNDÜZ, E., (2004), Maliyet Muhasebesi, (Ed: Kerim Banar), Anadolu Üniversitesi Yayın No:1425, Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 808, Eskişehir.
- KAYE, B., JORDAN-EVANS, S., (2001), Retaining Key Employees, Public Management, 83(1), 6-11.
- KAYIŞ, A., (2019), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (Ed.Şeref KALAYCI), 6. Baskı, Asil Yayın Dağıtım Ltd.Şti, Ankara.
- KAYGUSUZ, S., (2012), Gizli Fabrika ve Gizli Kalite Maliyetleri, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 8 (1), 17-35.
- KOOPMAN, C., Pelletier , K. R., Murray, J. F., Sharda , C. E., Berger, M. L., Turpin, R. S., Bendel, T., (2002), Standford Presenteeism Scale: Health Status and Employee Productivity, Journal of Occupational and Environmental Medicine, 44(1), 14-20.
- LEBEAU, M., DUGUAY, P., (2013), The Costs of Occupational Injuries A Review of the Literature, IIRSST, Motreal.
- LEPPER, M. R., GREENE, D., (Eds.), (2015), The Hidden Costs of Reward: New Perspectives on the Psychology of Human Motivation, Psychology Press.
- MURUMKAR, A., TELI, S.N., BHUSHI, U.M., DESHPANDE, A.S., (2017), Hidden Cost of Quality: A Review, Researchgate.
- OXENBURGH, M., MARLOW P., (2005), The Productivity Assessment Tool: Computer-Based Cost Benefit Analysis Model for the Economic Assessment of Occupational Health and Safety Interventions in the Workplace, Journal of Safety Research - ECON proceedings 36, 209 – 214.
- ÖZCAN, E. D., (2011), Kişilik Bakış Açısından Örgüt Yapısı ve İş Tatmini, Beta Yayıncılık, İstanbul.
- ÖZKILIÇ, Ö., (2005), İş Sağlığı Ve Güvenliği, Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, http://egitim.druz.com.tr/upload/docs/26042012105841_vAq1THf-6-105841_risk-analiziozlem-ozkilic-kitabi.pdf, Erişim Tarihi: 24.12.2019
- QUAZI, H., (2013), Presenteeism: The Invisible Cost to Organizations, Palgrave Macmillan.
- ŞALE, İ., (2004), ISO 9001: 2000 Kalite Yönetim ve Sistemi ve Uygulamaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- TAICU, M., ROMAN, A., (2009), The Importance of Knowing The Enterprise’s Hidden Costs, 1192- http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download;jsessionid=52732E2F15FE08061AABE145503 8FACD?doi=10.1.1.623.1829&rep=rep1&type=pdf.
- TETİK, D., PALA, T., (2009), Turizm İşletmelerinde Motivasyon, (Ed: Zeyyat Sabuncuoğlu), MKM yayınları, Bursa.
- VILLAR, A. M., SEVERIANO FILHO, C., DA SILVA, P. C. P., ADISSI, P. J. (2007), The Occurrence Of Hidden Costs In Service Operations: Insights Observed In A Public Company Controlled By The Government, 19th International Conference On Production Research.
- WEIL, D., (2001), Valuing The Economic Consequences Of Work Injury And Illness: A Comparison Of Methods And Findings, American Journal Of Industrial Medicine, 40(4), 418– 437. DOI:10.1002/ajim.1114.
- WOOD, D. C., (2012), Principles of Quality Costs: Financial Measures for Strategic Implementation of Quality Management, ASQ Quality Press,
- YANG, C.C., (2008), Improving the Definition and Quantification of Quality Costs, Total Quality Management Business Excellence, 19(3), 175-191.
- YAVAN, Ö., (2013), Gizli Maliyetlerin Yapısal Eşitlik Modeli İle Analizi Üzerine Yönelik Bir Araştırma,Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Zonguldak.
- YÜKSEL, A.H., (2017), Örgütsel Süreçlerde İşlev Bozukluğunun İşlevsiz Momentum Ve Abilene Paradoksu Ekseninde Tahlili, Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 24, 669-685.
