Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, BIST’de sigorta sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin finansal açıdan performanslarını değerlendirmektir. Çalışmada BIST’de sigorta sektöründe faaliyet gösteren 6 sigorta şirketi (Ak Sigorta, Anadolu Sigorta, Aviva Sigorta, Güneş Sigorta, Halk Sigorta ve Ray Sigorta) 10 adet finansal oran (cari oran, nakit oranı, varlık devir hızı, borç oranı, brüt kar marjı, net kar marjı, öz sermaye karlılığı, yatırım karlılığı, fiyat/kazanç oranı ve piyasa değeri/defter değeri oranı) çerçevesinde finansal açıdan değerlendirilmiştir. Bu amaçla, çok kriterli karar verme tekniklerinden biri olan MOORA (The Multi-Objective Optimization by Ratio Analysis) yöntemi kullanılarak bazı finansal oranların yardımıyla performans değerlemesi yapılmıştır. MULTIMOORA Yönteminin sonuçlarına ulaşmak için MOORA oran metodu, referans noktası yaklaşımı ve tam çarpım formu yöntemleri kullanılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to appraise performance of companies which operates in insurance sector in BIST in a financial way. In this study, 6 insurance company (Ak Sigorta, Anadolu Sigorta, Aviva Sigorta, Güneş Sigorta, Halk Sigorta ve Ray Sigorta) which operates in insurance sector in BIST appraised in a financial way as part of 10 financial ratio (current ratio, cahs ratio, asset turnover rate, debt ratio, gross margin of profit, net magrin of profit, equity stability, investment stability, price/income ratio, and market value/book value ratio). For this purpose, performance valuation is made by using MOORA (The Multi-Objective Optimization by Ratio Analysis) which is one of the multi criteria decision making techniques with the help of some financial ratios. MOORA ratio method, referance point approach and full miltiplication for methods used to reach the conclusions of MULTIMOORA method.
Keywords
- Kaynak: (Aydın, 2012:88-102)
- A 0,4969421 0,81478832 0,374678149 0,35792012 0,1715675 0,224049035 0,0220809 0,023995585 0,41320684 0,0152865B 0,4041796 0,48283752 0,07493563 0,407198977 0,4621254 0,655753272 0,2576107 0,023995585 0,1806482 0,0077590C 0,3147300 0 0 0,50990649 0,6890372 0,011475682 0 0 0 0,9995339D 0,2948523 0,21124141 0,137381988 0,408755151 0,2545840 0,349735078 0,11040460 0,01199779 0,5034365 0,0107700E 0,4671256 0,00905320 0,91171683 0,370369515 0,0359738 0,049181495 0,95683987 0,08398454 0,13119175 0,0207295F 0,4306832 0,24141876 0,062446358 0,376594213 0,4648926 0,628430219 0,07360306 0,99581678 0,72523559 0,00961203.Adım: Moora yöntemlerinden biri olan Oran Metodunda; normalize edilmiş karar matrisideğerlerinin optimizasyonu için; amaç fonksiyon değerlerine göre her bir alternatif için max değerlertoplamından min değerler toplamı çıkartılır. Daha sonra bu değerler Tablo 4.’de görüldüğü gibi bü- yükten küçüğe sıralama yapılır.
- 1 2 2,1 3 3,1 4 4,1 5 5,1K1 K2 K1*K2 K3 2.1*K3 K4 3.1/K4 K5 4.1/K5Max Max Max Min MinA 1,5 0,27 0,405 0,03 0,01215 0,69 0,017608696 0,62 0,028401122B 1,22 0,16 0,1952 0,006 0,0011712 0,785 0,001491975 1,67 0,000893398C 0,95 0 0 0 0 0,983 0 2,49 0D 0,89 0,07 0,0623 0,011 0,0006853 0,788 0,00086967 0,92 0,000945294E 1,41 0,003 0,00423 0,073 0,00030879 0,714 0,000432479 0,13 0,003326761F 1,3 0,08 0,104 0,005 0,00052 0,726 0,000716253 1,68 0,000426341
- ΣmaxXij –ΣminXijA 0 0 0,537038681 0 0,135593 0,4317042 0,934758959 0,971821201 0,413206847 0,9842473 0,98424732B 0,092762538 0,33195079 0,8367812 0,0492788 0,426151 0 0,699229142 0,971821201 0,18064822 0,9917748 0,991774803C 0,182212129 0 0,91171683 0,1519863 0,653063 0,6442775 0,956839879 0,995816787 0 0 0,995816787D 0,294852354 0,60354690 0,774334842 0,0508350 0,218610 0,3060181 0,846435277 0,983818994 0,503436574 0,9887638 0,98876381E 0,02981653 0,805735119 0 0,0124493 0 0,6065717 0 0,911832238 0,131191758 0,9788043 0,978804371F 0,066258956 0,57336956 0,849270472 0,0186740 0,428918 0,0273230 0,883236811 0 0,72523559 0,98792188 0,987921884Tablo 7. MULTI-MOORA Sonuç Tablosu
- Çok kriterli karar verme teknikleri hızla değişen, giderek zorlaşan yaşam ve çalışma koşulları,insanları, kurum ya da işletmeleri sürekli "çok iyi" ve "iyi" olarak karar vermeye zorlamaktadır. Böylebir ortamda ayakta kalabilmek, rekabet avantajı kazanmak ve bunu sürdürmek için sağlıklı karar ver-me bir gereklilik olmaktadır. Geleneksel olarak bir karara ulaşılırken, karar süreci ile ilgili veriler top-lanır ve "sezgisel" olarak analiz edilerek sonuca varılır. Ancak artık birçok durumda başarılı kararlarverebilmek için alternatif davranış yolları bilimsel karar verme tekniklerinin desteği ile değerlendiril-mektedir. Gerçek hayatta karşılaşılan karar problemleri; birden fazla faktörün ve amacın bir aradadeğerlendirilmek zorunda olması, amaçların genel olarak birbirleri ile çatışmaları, bunlara ulaşmaderecelerinin ölçülmesindeki zorluklar, karar durumlarının içerdiği belirsizlikler, karar süreçlerinebirden fazla aktörün dahil olması, kararın sonuçlarının bir çok kişiyi ilgilendirmesi ve hayati önemtaşıyor olması gibi nedenlerle karmaşık bir yapıdadırlar. Karar vericiye bu tür problemlerin üstesindengelmede -onun kişisel değer yargılarından da faydalanarak yardımcı olan bilimsel teoriler ve analitikyöntemler geliştirilmiştir. Modern karar destek yöntemlerini kullanan organizasyonlar, giderek karma-şık bir hal alan iş ortamında şirketlere önemli bir rekabet avantajı kazanmaktadırlar (Çınar, 2004:13).
- Akyüz, Y. & Kaya, Z., (2013). “Türkiye'de Hayat Dışı Ve Hayat\Emeklilik Sigorta Sektörünün Finan-sal Performans Analiz Ve Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26 (13): 355-371.
- Altan, S.M., (2010). , “Türk Sigortacılık Sektöründe Etkinlik: Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle BirUygulama”, Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (1): 185-204. Aydın, N., (2012). Finansal Yönetim-1, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Dizgi Ekibi.
- Brauers, W.K.M. & Ginevicius, R., (2010). “TheEconomy of the Belgian Regions Tested with MUL- TIMOORA”, Journal of Business Economics and Management, 11 (2): 173-209
- Brauers, W.K.M. & Zavadskas, E.K., (2006). “The MOORA Method And Its Application to Privatiza- tion In A Transition Economy”, Control And Cybernetics, 35 (2): 445-469.
- Brauers, W.K.M., Zavadskas, E.K., Peldschus, F. & Turskis, Z., (2008 June). “Multi-Objective Opti-mization of Road Design Alternatives with an Application of the MOORA Method” , The 25thInternational Symposium on Automation in Robotic in Construction, 26-29 June 2008, 541-Brauers, W.K.M., Zavadskas, E.K., Turskis, Z. & Vilutienė, T., (2008). “Multi-Objective Contractor’sRanking By Applying The MOORA Method”, Journal of Business Economics and Manage- ment, 9 (4): 245-255.
- Çınar, Y., (2004). Çok Nitelikli Karar Verme Ve 'Bankaların Mali Performanslarının Değerlendirilme-si' Örneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Te- zi, Ankara.
- Çiftçi, H., (2004). “Türk Sigorta Sektörünün Sorunları; DEA Analizi ile Türk Sigorta ŞirketlerininEtkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi”, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergi- si, 13 (1): 121-149.
- Fan Chiang Ku and Cheng Shu Wen, (2009). “Using Analytic Hierarchy Process Method and Tech-nique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution to Evaluate Curriculum in Depart- ment of Risk Management and Insurance”, Journal Social Science, 19 (1), p.1-8.
- Gadakh, V.S., (2011). “Application of MOORA Method for Parametric Optimization of Milling Pro- cess”, International Journal Of Applied Engineering Research, 1 (4): 743-758
- Görener, A., Dinçer, H. & Hacıoğlu, Ü., (2013). “Application of Multi-Objective Optimization on theBasis of Ratio Analysis (MOORA) Method for Bank Branch Location Selection”, Internatio- nal Journal of Finance & Banking Studies, 2 (2): 41-52.
- Kalibatas, D. & Turskis, Z. (2008). “Multicriteria Evaluation of Inner Climate by Using Moora Met- hod”, Journal of Information Technology and Control, 37 (1): 79-83
- Karaca, T., (2011). Proje Yönetiminde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerini Kullanarak Kritik Yo-lun Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Kılıçkaplan, S. & Baştürk Hayırsever, F., (2004). “Türkiye Hayat Dışı Alanda Faaliyet Gösteren Si-gorta Şirketlerinin 2002 Yılındaki Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi (VZA) İle Ölçülme- si”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (2): 63-79.
- Kılıçkaplan, S. & Karpat, G., (2004). “Türkiye Hayat Sigortası Sektöründe Etkinliğin İncelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1): 1-14.
- Kildiene, S., (2013). “Assessment of Opportunities for Construction Enterprises in European UnionMember States Using the MULTIMOORA Method” , Journal of Procedia Engineering, 57: 557-564.
- Kracka, M., Brauers, W.K.M. & Zavadskas, E.K., (2010). “Ranking Heating Loses in a Building by Applying the Multimoora”, Journal of Engineering Economics, 21 (4): 352-359.
- Mansor Shazali Abu & Radam Alias, (2000). “Productivity and Efficiency Performance of the Malay- sian Life Insurance Industry”, Jurnal Ekonomi Malaysia, 34, p. 93-105.
- Önay, O. & Çetin, E., (2012). “Turistik Yerlerin Popülaritesinin Belirlenmesi: İstanbul Örneği”, Yönetim Dergisi, 23 (72): 90-109.
- Peker, İ. & Baki, B., (2011). “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacılık Sektöründe Perfor- mans Ölçümü”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7 (4): 1-18.
- Şenel, A., (2006). “Sigorta Şirketlerinde Mali Yeterlilik”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, VIII (2): 297-315.
- Tsai Hui-Yin, Huang Bao-Huey &Wang An Siou, (2008). “Combining ANP and TOPSIS Conceptsfor Evaluation the Performance of Property-Liability Insurance Companies”, Journal of So- cial Sciences, 4 (1), p.56-61
- Wang Jiun-Hao & Chang Hung-Hao, (2010). “Examining The Types And Payments Of The Disabili-ties Of The Insurants in The National Farmers’ Health Insurance Program in Taiwan”, Bio- Med Central Public Health, 10, p.646.
