Author :
Abstract
ÖZET
Ali Suavi, çok kısa sayılabilecek hayatına bir çok ilki sığdıran bazı düşünürlere göre ihtilalci, bazılarına göre partizan, bazılarına göre ise ele avuca sığmaz bir aktivistir. Çok genç yaşta hacca giden, giderken yolda aldığı hadis kitabını ezberleyen, öyle ki tekrar niteliğindeki hadisleri ayıracak kadar bu konuya vakıf olan, girdiği sınavda başarılı olarak hocalığa başlayan, zaman içersinde Mahkeme kadılığı, İstanbul’un en önemli camilerinde üst düzey paşaları dahi kendisine çekecek etkili bir hatip ve Ermeni bir vatandaşımızın çıkardığı gazetede yazdığı yazılarından sonra Kastamonu sürgünü.
Sürgün döneminde Mısırlı Mustafa İzzet Paşanın dikkatini çekerek İtalya üzerinden Fransa’ya kaış. Avrupa’da yaşadığı yaklaşık on yıllık zaman içerisinde Londra ve Paris’te çıkardığı gazetelerde yazdığı yazılarıyla hemen hemen her konuda fikir ürettiğini görüyoruz. Mensubu olduğu Jöntürk’lerden dini temelli görüşleri ve yaşam biçimi bakımından ayrılır. Öyle ki İngiliz Marry isimli kadınla evlenerek de onlardan ayrılır. Bazı düşünürler tarafından İngiliz ajanı olduğu söylenir.
Ali Suavi, hemen hemen bütün sosyo-ekonomik konularda fikir üretmiştir. Türkçenin kullanımı, Türkçe ibadet, Türkçe vaaz, dış politika, ticaret ve sanat, muhasebe, eğitim ve eğitim konuları, faiz, devlet yönetimi vb. güncel konularla ilgili olarak sonucunu düşünmeden fikir ürettiğini ve çözüm yolları geliştirdiğini görüyoruz.
Bu çalışma ile onun eğitimi, yaşadığı çevre, yurtdışı mücadelesi ve önemli gördüğümüz bazı sosyo ekonomik görüşlerine yer vermeye çalıştır.
Keywords
Abstract
SUMMARY
Ali Suavi, a revolutionist to some, a partisan to some, or an uncontrollable activist to others, fits many firsts in his short life. He became a pilgrim at a very young age, memorized the book of Hadith he received on his way to pilgrimage, so much so that he was capable of separating the hadith that were repeated, started working as a preacher after succeeding in the exam he had taken. Over time, he assumed the role of court judge and became an influential orator, attracting even high-ranking pashas in Istanbul's most important mosques. He was exiled to Kastamonu due to his articles published in a newspaper owned by a Turkish citizen of Armenian descent.
During his exile, he escaped to France via Italy with the help of Mustafa Izzet Pasha of Egypt. During his nearly 10 years living in Europe, he produced ideas on almost every subject through his articles in newspapers published in London and Paris. He is separated from The Young Turks, of whom he is a member, in terms of his religious views and lifestyle. So much so that he breaks up with them by marrying an English woman named Marry. He is said by some thinkers to be a British agent.
Ali Suavi produced ideas on almost all socio-economic issues. It is seen that he, without thinking about their consequences, produced ideas and developed solutions in relation to such current issues as the use of Turkish language, worship in Turkish, preaching in Turkish, foreign policy, trade and art, accounting, education and training topics and methods, interest, state administration, and so on.
This study provides insight into Ali Suavi's education, the environment in which he lived, his struggle abroad and some of his important socio-economic views.
Keywords
- ALTAN, Mehmet, “Saray gazetecileri ve Saray muhalifleri”, Bağımsız Gazeteciler Platformu, platform24.org/yazarlar/1722/Saray-gazetecileri-ve-saray-muhalifleri(Erişim Tarihi: 20.04.2021)
- ARABACI, Caner(2016), “Darbelerle Yüzleşmek”, Necmettin Erbakan Ünv. Sosyal Bilimler Dergisi(2016/2),
- ASLAN, Taner, “Osmanlı Aydınlarının Gözüyle Batılılaşma”, Erdem Dergisi, s. 3, erdem.gov.tr/tam-metin/220/tur(Erişim Tarihi: 15.04.2021)
- ATAY , Falih Rıfkı(2018), Ali Suavi “Baş Veren inkılapçı”, Pozitif Yay.
- BAHADIROĞLU, Diba, “Ali Suavi’nin Hayatı ve Edebi Kişiliği”, makaleler.com, makaleler.com/ali-suavinin-hayati-ve-edebi-kisiligi(Erişim Tarihi: 22.03.2021)
- BARIŞ, İzzettin(2002), Osmanlı Padişahlarının Yaşamlarından Kesitler, Hastalıkları ve ölüm Sebepleri, Bilimsel Tıp Yay.
- BEHRAMOĞLU, Ataol(2019), Ali Suavi8Oyun 3 Bölüm), Tekin Yay.
- ÇELİK, Hüseyin(1994); Ali Süavi ve Dönemi; iletişim Yay.
- DEMİR, Kenan, “Ali Suavi’nin İktisadi Görüşleri”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:8, Cilt:8, sayı:16, s.445, busbed.bingol.edu.tr/tr/download/article.file/557619(Erişim Tarihi: 10.04.2021)
- ERDÜL, Mehmet, Başveren İnkılapçı Ali Suavi(2016), Yayın B
- GEORGEON, François, Sultan Abdülhamid(2018), Çev. Ali Berktay), iletişim Yay.
- KANDEMİR, Feridun(1975), Jön Türklerin Zindan Hatıraları, Muhit Yay. Uğur Kitabevi
- KASIM Mehmet, Talat Paşa’nın Anıları(1986), Say Yay.
- KOCABAŞ, Süleyman(1991), Jöntürkler Nerede Yanıldı, Vatan Yay.
- KUNTAY, Mitat Cemal(2014), Sarıklı İhtilalci Ali Suavi, Oğlak Yay.
- MAKSUDOĞLU, Mehmet(2018), Osmanlı Tarihi, Salon Yay., 5.Basım,
- MARDİN Şerif(2019), Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, iletişim Yay.
- MARDİN , Şerif(2017); Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu; Çevirenler: Mümtaz’er Türköne/Fahri Unan/İrfan Erdoğan; İletişim Yay.; 13.Baskı
- SUAVİ, Ali(2019), Tarih-i Efkar, Çizgi Yayınları
- ŞEREF, Abdurrahman(1980), Tarih Söyleşileri(Müsahabe-i Tarihiye), Sadeleştiren: Mübeccel Nami Duru(Açıklamalı Tam Metin), Sucuoğlu Matbaası
- TEMİZCAN, Yusuf, “İlklerin Adamı: Ali Suavi”, s. 1, gencdergisi.com/7212-ilklerin-adami- suavi.html(Erişim Tarihi:13.04.2021)
- OĞUR, Yıldıray, “Yerli, milli sarıklı bir ihtilalci”, serbestiyet.com/yazarlar/yerli-milli-sarikli- bir-ihtilalci-10855/(Erişim Tarihi:15.04.2021)
- YAZAN, Ömer; KAYA,Mevlüt, “Ali Suavi ve Muhasebe Öğretimi:”Fenn-i Tanzim-i Defter”, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:10, sayı: 51, sosyalarastirmalar.com/cilt10/sayı-51pdf/6iktisat-kamu-isletme/yazan-ömer.fdf(Erişim Tarihi: 20.05.2021)
