KATILIM BANKALARINA GENEL BAKIŞ VE GELENEKSEL PERFORMANS DEĞERLEME YÖNTEMİ OLARAK ORAN ANALİZİ UYGULAMASI
Author :
Abstract
Bankalar ülke ekonomisinde ve finans sektöründe denge sağlayan önemli kuruluşlardır. Katılım bankaları da bu sektördeki yerini almaktadır. Katılım bankaları Dünyada ve Türkiye’ de yaygınlık göstererek, faizsiz bankacılık anlayışı ile kalıcı yer edinmektedir.
Çalışmada; katılım bankalarına kavramsal çerçeveden bakılarak, amaçları, tarihi ve gelişim sürecinden bahsedilmiştir. Dünyada ve Türkiye’ de faizsiz bankacılık gelişim süreci konuları işlenmiştir. Katılım bankacılığı ihtiyacının ortaya çıkış sebeplerinden bahsedilmiştir. Katılım bankacılığının yapısal özellikleri, faiz ve kâr payı kavramları, fon toplama ve fon kullandırma faaliyetleri sürecinden söz edilmiştir. Türkiye’ de 2019 yılında faaliyette bulunan Albaraka Türk Katılım Bankası, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Türkiye Finans Katılım Bankası, Ziraat Katılım Bankası, Vakıf Katılım Bankası ve Türkiye Emlak Katılım Bankası olmak üzere altı bankanın verileri incelenmiştir. 01 Ocak 2019- 31 Aralık 2019 hesap dönemine ait konsolide finansal tablolar ve bağımsız denetim raporları ile konsolide kâr/ zarar tabloları kullanılmıştır. Oran analizinde; sermaye yeterlilik, aktif kalitesi, yönetim kalitesi, kârlılık, likidite ve piyasa riskine duyarlılık oranları kullanılmıştır. Katılım bankalarının oran değerleri verileri karşılaştırılması yapılarak, bankaların performans değerlendirilmesi yapılmıştır.
Keywords
Abstract
Banks are important institutions that provide balance in the country's economy and finance sector. Participation banks are also taking their place in the sector. Participation banks are showing prevalence in the World and Turkey, acquire permanent place with the understanding of Islamic banking.
In the study; looking at participation banks from a conceptual framework, their aims, history and development process are mentioned. Islamic banking development process in the world and Turkey were studied. The reasons for the emergence of the need for participation banking are mentioned. Structural features of participation banking, concepts of interest and dividends, fund raising and fund allocation processes are mentioned. Albaraka Türk Katılım Bank, Kuveyt Türk Katılım Bank, Türkiye Finans Katılım Bank, Ziraat Katılım Bank, Vakıf Katılım Bank and Türkiye Emlak Katılım Bank including six banks of the data have been analyzed in Turkey operating in 2019. Consolidated financial statements and independent audit reports and consolidated profit / loss statements for the fiscal period of 01 January 2019- 31 December 2019 have been used. In ratio analysis; capital adequacy, asset quality, management quality, profitability, liquidity and market risk sensitivity ratios are used. Performance evaluation of banks was made by comparing the ratio values of participation banks.
Keywords
- Abduh, M., Hasan: M. and Pananjung, A. G. (2013). Efficiency And Performance of Islamic Banks in Bangladesh. Journal of Islamic Banking and Finance, 30(2), 94-106. Ada, A. A. ve Dalkılıç, N. (2014). Efficiency Analysis in Islamic Banks: A Study For Malaysia and Turkey. Journal of Brsa Banking & Financial Markets, 8(1), 9-33. Akgüç, Ö. (1992). 100 soruda Türkiye’de Bankacılık. İstanbul: Gerçek Yayınevi. Akgüç, Ö. (2012). Banka Finansal Tabloların Analizi. İstanbul: Arayış Basım ve Yayıncılık. Albaraka Türk Katılım Bankası- Hesaplar- Birikimli Katılma Hesabı. https://www.albaraka.com.tr/birikimli-katilma-hesabi.aspx. Erişim Tarihi: 04.04.2021. Alharbi, T., A., (2013). Development of The Islamic Banking System, Determınants of Profitability, and The Performance of Islamic Banks. Doctoral Dissertation, La Trobe University. Aktepe, İ. E. (2010). İslâm Hukûku Çerçevesinde Finansman ve Bankacılık. Tkbb Kitapları İstanbul: Erkam Matbaası. Akdoğan, N. ve Tenker, N., (2007). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri (12. Baskı), Gazi Kitabevi, Ankara. Alam, M. N. (2000). Islamic Banking in Bangladesh: A Case Study of IBBL. International Journal of Islamic Financial Services, 1(4), 10-29. Alkheil, M., A., (2012). Ethical Banking and Finance: A Theoretical and Empirical Framework For The Crosscountry and Inter-Bank Analysis of Efficiency, Productivity, and Financial Performance. Doctoral Dissertation, Hohenheim University. Apak ve Açıkgöz, A. F. (2011). Türkiye’de Katılım Bankacılığının Bankacılık Sektöründeki Yeri ve Finansal İstikrara Katkısı, Mufitad Dergisi, Sayı 1, 70- 85. Ariff, M., (2014). "Whither Islamic Banking?". The World Economy, 37 (6), 733-746. Ayrıçay, Y., Yardımcıoğlu, M., and Demir, B., (2014). Mevduat ve Katılım Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 1-18. Aytekin, S. ve Sakarya, Ş. (2013). BIST’deki Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının 2001 ve 2008 Finansal Krizleri Çerçevesinde CAMELS Derecelendirme Sistemi ile Değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25-58. Babar, H. Z. and Zeb, G. (2011). Camels Ratıng System for Banking Industry in Pakıstan, Umea University, Umea School of Business Spring Semester 2011 Master Thesis, Sweden. Bashir, A. M. (2003). Determinants Of Profitability in Islamic Banks: Some Evidence From The Middle East. Islamic Economic Studies, 11(1), 31-57. Başkaya, D. ve Avcı, A. B. (2011). Veri Zarflama Analizi. Bursa: Dora Basım- YayınDağıtım. Bayındır, S., (2005). Bir Finansman Yöntemi Olarak Kullanılan Sermaye Ortaklığının İslâm Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Usûl İslam Dergisi, 3 (3), 139-157. Bayındır, S. (2015). Fıkhi ve İktisadi Açıdan İslami Finans (Para ve Sermaye Piyasaları), Süleymaniye Vakfı Yayınları, Yayın No.21, İmak Ofset Basım Yayın, İstanbul.
- Billah, M. M., (2007). "Islamic Banking and the Growth of Takaful". In Hassan M. K. And Lewis M. K. “Handbook of Islamic Banking”, 401- 418), Edward Elgar Publishing Limited, USA.
- Bitar, M., (2014). Banking Regulation, Stability and Efficiency of Islamic Banks: What Works Best? A Comparison With Conventional Banks. Doctoral Dissertation Grenoble University.
- Bank Negara Malaysia, (BNM), (2010). Shariah Resolutions İn İslamic Finance. www.bnm.gov.my Erişim Tarihi:2.12.2020 https://www.islamicfinance.com/wpcontent/uploads/2015/01/Shariah-Resolutions-2nd-Edition-En.pdf
- Beki, A., (2005). İslam’da Güncel Ticari Meseleler, Bekke Yayınları, 2. Basım, Kayseri.
- Canbaz, M., (2012). Bankacılık Giriş ve İlkeleri. (1. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayıncılık.
- Christopoulos, A. G., Mylonakis, J., and Diktapanidis, P. (2011). Could Lehman Brothers’Collapse Be Anticipated? An Examination Using CAMELS Rating System. International Business Research, 11-19.
- Çetiner, E. (2000). İşletmelerde Mali Analiz. Ankara. Gazi Kitabevi.
- Çabuk, A. ve Lazol, İ. (2012). Mali Tablolar Analizi. Bursa: Ekin Yayınevi.
- Çağıl, G. ve Mukhtarov, S. (2014). Azerbaycan Ticari Bankacılık Sektörünün Camels Yöntemi ile Performans Analizi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 77-94.
- Çambel, H. (2017). Katılım Bankaları Tarafından Uygulanan Fon Toplama ve Fon Kullandırma Yöntem ve Esasları, Kaya, F. (Ed.) içinde, Katılım Bankacılığı, İstanbul, Beta Basım, 125-145.
- Doğan, M. (2015). Comparıson of Financial Performance of Partıcıpatıon Banks in Turkey. Journal of Economics Finance and Accounting, 2 (4), 0-0.
- Etab, M., M., (2016). The Internal And External Contingent Factors That Affect The Determination of Profitability in Islamic Banks in Comparison to Conventional Banks in Egypt. Doctoral Dissertation, De Montfort University.
- Firdaus, F., and Hosen, M., N., (2013). Efficiency of Islamic Banks Using Two Stage Approach of Data Envelopment Analysis. Bulletin of Monetary, Economics and Banking.
- Görüş, M. Ş., and Özgür, Ö. (2016). Türkiye’de İslami Bankaların Kârlılığının Belirleyicleri: Banka İçi Faktör Analizi, Sakarya İktisat Dergisi, 5(2), 1-13.
- Güney, S. ve Saka Ilgın, K. (2016). Finansal Krizlerin Bankaların Performanslarına Etkisi: Türk Mevduat Bankalarında Camels Modelinin İncelenmesi ve Örnek Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 303-331.
- Güngören M. (2013). Bir Finansal Enstrüman Olarak Sukuk Katılım Bankalarına Uyum Modellemesi. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
- Gümüş, F. B. ve Nalbantoğlu, Ö. (2015). Türk Bankacılık Sektörünün Camels Analizi Yöntemiyle 2002-2013 Yılları Arasında Performans Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 83- 106.
- Hassan, M. K. (2006). The X-Efficiency in Islamic Banks. Islamic Economic Studies, 13(2), 49-78.
- Islamic Financial Services Board, (IFSB), (2014). Prospects and Challenges in The Development of Islamıc Finance For Bangladesh.
- Ismail, F., Shabri Abd. Majid, M., and Rahim, R. A., (2013). Efficiency of Islamic and Conventional Banks in Malaysia. Journal of Financial Reporting and Accounting, 11(1), 92- 107.
- Iqbal, M. ve Molyneux, P., (2005). Thirty Years of Islamic Banking: History, Performance, and Prospects, Palgrave Macmillan; 1st ed.
- Kalaycı, İ., (2013). Katılım Bankacılığı: Mali Kesimde Nasıl Bir Seçenek? Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 51-74.
- Kettell, B. (2011). Case Studies in Islamic Banking And Finance. Case Questions & Answers, John Wiley & Sons Ltd, United Kingdom.
- Kevser, M. (2021). Banka Türlerinin Karşılaştırmalı Finansal Performans Analizi: Türkiye İçin Ampirik Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23 (1), 61-80.
- Khorshid, A. (2004). Islamic İnsurance: A Modern Approach To Islamic Banking. Routledge Curzon, New York.
- Mirakhor, A., and Zaidi, I., (2007). Profit-and-Loss Sharing Contracts İn Islamic Finance. Edward Elgar Publishing.
- Moin, M., (2008). Performance of Islamic Banking and Conventional Banking in Pakistan: A Comparative Study. Mater Thesis, University of Skövde, School of Technology and Society.
- Nimalathasan, B. (2008). A Comparatıve Study Of Fınancıal Performance Of Bankıng Sector In Bangladesh – An Applıcatıon Of Camels Ratıng System. Annals of University of Bucharest, Economic and Administrative Series, 141-152.
- Okumuş, H. Ş., (2005). "Interest-Free Banking in Turkey: a Study of Customer Satisfaction and Bank Selection Criteria". Journal of Economic Cooperation, 26 (4), 51-86.
- Omari, O., O., (2011). Measuring Islamic Banks'Efficiency Using Data Envelopment Analysis (Dea) and Financial Ratio Analysis (Fra): The Case of Jordanian Islamic Banks During The Period 2005-2009. Master's Thesis, Yarmouk University.
- Öztürk, N., (2011). Para, Banka, Kredi, Ekin Yayıncılık, İstanbul.
- Özulucan, A. ve Deran, A. (2009). Katılım Bankacılığı Geleneksel Bankaların Bankacılık Hizmetleri ve Muhasebe Uygulamaları Açısından Karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 85-108.
- Parlakkaya, R. ve Çürük: A., (2011). Finansal Rasyoların Katılım Bankaları ve Geleneksel Bankalar Arasında Bir Tasnif Aracı Olarak Kullanımı: Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(3), 397-405.
- Piccinelli, G., M., (2010) The Provision and Management of Savings: The Client Partner Model. Edward Elgar Publishing.
- Qureshi, M. A. and Shaikh, M. (2012). Efficiency of Islamic and Conventional Banks in Pakistan: A Non-Parametric Approach. International Journal of Business and Management, 7(7), 40.
- Sakarya, Ş. (2010). Camels Derecelendirme Sistemine Göre İmkb'deki Yerli ve Yabancı Sermayeli Bankaların Karşılaştırmalı Analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7-21.
- Schéele, M. V. (2002). Islamic Bankıng Law Concept, Practice & Effects, Master Thesis, Faculty of Law University of Lund.
- Sermaye Piyasaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (SERPAM), (2013). İslami Finans Kavramı Ürünler, Dünyada ve Türkiye’de Gelişimi ve Geleceği, Araştırma Notları 1. https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Islami_Finans.pdf
- Söyler, İ., (2014). Hukuki ve Mali Boyutlarıyla Sukuk (Kira Sertifikaları). Ankara, Gazi Kitapevi.
- Sufian, F. (2007). The Efficiency Of Islamic Banking İndustry: A Non-Parametric Analysis With Non-Discretionary İnput Variable. Islamic Economic Studies, 14(1-2), 53-78.
- Sufian, F., Kamarudin, F. and Noor, N. H. H. M., (2012). Determinants Of Revenue Efficiency İn The Malaysian Islamic Banking Sector. Journal Of King Abdulaziz University: Islamic Economics, 25(2), 195-224.
- Tiby, A. M. E. (2011). Islamic Banking: How To Manage Risk and İmprove Profitability. John Wiley & Sons, United Kingdom.
- Toraman, C., Ata, H. A. ve Buğan, M. F. (2015). Mevduat ve Katılım Bankalarının Karşılaştırmalı Performans Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2),
- Tunç, H. (2010). Katılım Bankacılığı Felsefesi, Teorisi ve Türkiye Uygulaması, Nesil Yayınevi, İstanbul.
- Tunç, H. (2010). Katılım Bankacılığı. İstanbul: Nesil Yayınları.
- Türker Kaya, Y. (2001), Türk Bankacılık Sektöründe CAMELS Analizi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, MSPD Çalışma Raporları: 2001/6.
- Türkiye Katılım Bankalar Birliği., (2015). Katılım Bankaları 2015. https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/KATILIM_2015_TR_final.pdf Erişim Tarihi 25.12.2020.
- Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayınları (TKBB), (2019). Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı, Yayın No: 12, İstanbul.
- T.C. Resmî Gazete, 20 Eylül 2001, Sayı: 24529. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/09/20010920.htm#4 Erişim Tarihi: 04.04.2021.
- T.C. Resmî Gazete, 18 Eylül 2018, Sayı: 30569. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/10/20181018-2.htm. Erişim Tarihi: 04.04.2021.
- Yanık, R, Sumer, S. (2019). Akademisyenlerin İslami Bankacılık Algısı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (3), 1177-1190
- Yanpar, A. (2015). İslami Finans İlkeler, Araçlar ve Kurumlar. İstanbul, Scala Yayıncılık.
- Yudistira, D. (2004). Efficiency İn Islamic Banking: An Empirical Analysis Of 18 Banks. Islamic Economic Studies, 12 (1), 2- 19.
- Ziraat Katılım Bankası, Bireysel- Finansman Ürünleri, https://www.ziraatkatilim.com.tr/bireysel/finansman-urunleri. Erişim Tarihi: 05.04.2021.
- https://islamansiklopedisi.org.tr/muzaraa Erişim Tarihi: 25.12.2020
- http://www.tkbb.org.tr/banka-genel-bilgileri#1703 Erişim Tarihi: 25.11.2020
- http://www.tkbb.org.tr/mukayeseli-tablolar Erişim Tarihi: 25.11.2020
- http://www.tkbb.org.tr/tarihce Erişim Tarihi: 25.11.2020
